BU VİRÜSÜN TAM ADI NEDİR ?
Dünyanın gündeminde yer alan maymun çiçeği virüsü (monkeypox virus) olarak adlandırılıyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NEDİR?
Virüs ilk olarak 1958’de bilimsel araştırmalarda kullanılan bir maymun kolonisinde tespit edildi. Bundan dolayı maymun çiçeği virüsü ismi verildi.
İLK HANGİ ÜLKEDE GÖRÜLDÜ ?
İlk kez 7 Mayıs 2022’de İngiltere’de görülen vakanın ardından, maymun çiçeği virüsü Avrupa’ya yayıldı.
ÇİCEK HASTALIĞI İLE MAYMUN ÇİCEĞİ VİRÜSÜ AYNI MI ?
DEĞİL. Benzer genetik özellikler taşımasına rağmen maymun çiçeği ile bildiğimiz çiçek virüsü aynı değil.
ÇİCEK AŞISI OLANLAR MAYMUN ÇİÇEĞİNE KARŞI KORUNABİLİYR MU ?
Tüm Dünya’da aşılamanın yapılmasıyla beraber 1980 yılı itibarıyla son bulan çiçek virüsü ile maymun çiçeği virüsü arasında genetik benzerlik bulunmaktadır. Bu yüzden çiçek aşısı yaptıran kişiler, maymun çiçeğine karşı da bir miktar koruma ihtimali taşımaktadır. DSÖ verileri de çiçek hastalığına karşı kullanılan aşıların maymun çiçeği virüsüne karşı yüzde 85’e kadar etkili olduğunu gösteriyor.
TÜRKİYE VE DÜNYA DA ÇİCEK AŞISI YAPIMI HASTALIĞIN BİTMESİ İLE YAPILMAMAYA BAŞLADI ? HANGİ YILDAN SONRA ÇİCEK AŞISI YAPILMAMAYA BAŞLADI
1980 den sonra Çiçek hastalığının bitmesi ile Çiçek aşısı uygulaması yapılmadı. 1980 den önce doğanlarda çiçek aşısı var.
MAYMUN ÇİÇEĞİ İNSANLARDA İLK NE ZAMAN GÖRÜLMÜŞTÜR ?
Bu virüs insanlarda ilk kez 1970’de görülmüştür.
MAYMUN ÇİÇEĞİ VİRÜSÜ NASIL BULAŞIR ? İNSANDAN İNSANA GEÇER Mİ ?
Maymun Çiçeği hastalığı olan kişi ile yakın temasla bulaşıyor.
Monkeypox virüsü insanlara çoğunlukla kemirgenler ve primatlar gibi vahşi hayvanlardan da bulaşır, ancak unutmayalım insandan insana bulaşma da gerçekleşebilir.
Monkeypox virüsü bir kişiden diğerine cilt lezyonları , vücut sıvıları, solunum damlacıkları ve yatak örtüsü gibi kontamine materyallerle temas yoluyla bulaşır. Yetersiz pişmiş et ve enfekte hayvanların diğer hayvansal ürünlerini yemek olası bir risk faktörüdür. Anneden fetüse plasenta yoluyla da bulaşabilir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞININ KULUÇKA SÜRESİ NE KADAR ?
Hastalık genellikle temastan 6 ile 13 gün arasında başlar. Bazı kişilerde belirtiler 5. günde çıkabilir. Bazı kişilerde kuluçka süresi temastan sonra 21 gün sürebilir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞININ BELİRTİLER
İLK BEŞ GÜN
-Ateş
-Yoğun Baş Ağrısı
-Lenf bezlerinde şişme
-Sırt ağrısı
-Kas ağrıları
-Şiddetli halsizlik
-Lenfadenopati (Lenf bezlerinde şişme)
İlk 5 gün Lenf bezlerinde şişme kızamık, su çiçeği ve çiçek hastalığında genellikle olmaz.
Ateşin ortaya çıkmasından 1 ile 3 gün sonra deri döküntüsü başlar. Döküntüler gövdeden ziyade yüz, kollar ve bacaklarda olur. Vakaların % 95 de yüzde başlayan döküntüler daha sonra avuç içi ve ayak tabanında geçer. Ayrıca ağzı içi, burun içi, genital bölge ve gözde etkilenebilir. Döküntüler renk ve şekil değiştirir. İçi berrak su, sonra sarı su ile dolup kabuk bağlayarak iyileşir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞI NE KADAR SÜREDE İYİLEŞİR ?
2 ile 4 hafta arasında kendi kendine iyileşir.
MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALIĞINDA ÖLÜM ORANI NE KADAR ?
Maymun çiçeği virüsü vaka ölüm oranı genel popülasyonda %1 ile %11 arasında değişmektedir ve küçük çocuklar arasında daha yüksektir.
NORMAL ÇİCEK HASTALIĞINDA ÖLÜM ORANI NEDİR ?
İnsanlarda 1980 lere kadar aşılama yapılan ve artık ortadan kalkan çiçek hastalığında ölüm oranı % 30 larda idi.
MAYMUN ÇİCEĞİ HASTALIĞI DÜNYA DA BÜYÜK SALGINLARA SEBEP OLDU MU ?
Virüs Afrika da etkili oldu. 2017’de Nijerya’da büyük salgına yol açarken ülkede 200 kişi virüse yakalandı ve vakaların yüzde 3.3’ü hayatını kaybetti. Dünya Sağlım Örgütü Nijerya da yıllık 3000 vaka rapor etti. Nijerya da enfekte sıçanlar ve sincaplarla yakın temas kurulan kırsal bölgelerde tespit edildi. Buda sadece maymunlar değil kemirgenlerde olabileceğini düşündürüyor.
MAYMUN ÇİÇEĞİ HASTALĞINDAN KORUNMA
Maymun çiçeği virüsü ile enfeksiyonu önlemek için alınabilecek önlemler;
•Virüsü barındırabilecek hayvanlarla temastan kaçının. Örneğin maymunlar kemirgenler.
•Hasta bir kişi yada hayvanla temas etmiş herhangi bir kontamine malzemeyle temastan kaçının.
•Enfekte hastalara temas etmemeye çalışın. Enfeksiyon riski altında olabilecek diğerlerinden izole edin.
•Enfekte hayvanlar veya insanlarla temastan sonra iyi el hijyeni uygulayın. Örneğin, ellerinizi sabun ve suyla yıkamak veya alkol bazlı el dezenfektanı kullanmak.
•Hastalara ile temas ederken kişisel koruyucu ekipman (KKD) kullanın.
MAYMUN ÇİCEĞİ HASTALIĞININ TANISI
Maymun Çiceği hastalığının tanısı PCR ile konuluyor.
MAYMUN ÇİCEĞİ HASTALIĞININ TEDAVİSİ
Çiçek aşısı olanlar (1980 den önce) Dünya Sağlık Örgütü verilerine göre % 85 oranından kısmen korunmuş oluyor. Bunun dışında tedavi için antiviral ilaçlar ve tedaviler de etkili oluyor. Çiçek hastalığının tedavisi için geliştirilen ilaçlar maymun çiçeği hastalığının tedavisi için de ruhsatlandırılmıştır.
MAYMUN ÇİCEĞİ HASTALIĞI KAÇ ÜLKEDE GÖRÜLDÜ ?
Maymun çiçeği ve şu ana kadar İngiltere dahil 11 ülkede 80 vaka tespit edildi.
ÜLKEMİZ DE VAR MI ?
23 Mayıs 2022 itibarı ile Sağlık Bakanı ülkemizde vaka olmadığını söylemiştir.
